ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΗΣ

Για να κατεβάσετε το άρθρο σε μορφή κειμένου πατήστε εδώ (Άρθρο)

Ο βλεννογόνος της στοματικής κοιλότητας επηρεάζεται από χρόνιους ερεθισμούς που μπορεί να οφείλονται σε κακή στοματική υγιεινή, παθήσεις των δοντιών, διαιτητικές και άλλες συνήθειες, όπως το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ. Άλλες φορές πάλι, το αίτιο της αλλοίωσης του βλεννογόνου μπορεί να είναι ακαθόριστο. Oι αλλοιώσεις αυτές, ενδέχεται να είναι εξαρχής κακοήθεις ή να υποστούν στην πορεία κακοήθη εξαλλαγή.

Η πολύπλοκη ανατομία της στοματικής κοιλότητας με το συνωστισμό πολλών σημαντικών ανατομικών στοιχείων σε μικρό χώρο και τις λεπτές και πολύπλοκες λειτουργίες που επιτελούνται (ομιλία, κατάποση, είσοδος του ανωτέρου αναπνευστικού) δεν επιτρέπουν την ολιγωρία στη διάγνωση και αντιμετώπιση των αλλοιώσεων αυτών.

Μέρος της ευθύνης για την έγκαιρη διάγνωση φέρει ο ίδιος ο ασθενής, ο οποίος πρέπει να έχει την ετοιμότητα να απευθυνθεί στον ιατρό, όταν παρατηρήσει μία αλλοίωση στη στοματική κοιλότητα ή εκδηλώσει ασυνήθιστα συμπτώματα. Ορισμένοι ασθενείς προσπαθούν με δικές τους μεθόδους να ανακουφιστούν από τα συμπτώματά τους ή αποδίδουν τη στοματική τους αλλοίωση σε τραυματισμούς από φαγητά (συνήθως ψαροκόκαλα), δαγκώματα κ.λπ., σαν να προσπαθούν να απωθήσουν στη σκέψη τους την πιθανότητα μιας κακοήθους αλλοίωσης.

Από την άλλη μεριά, ο ιατρός οφείλει να είναι σε ετοιμότητα όχι κατ’ ανάγκη να διαγνώσει την ταυτότητα μιας αλλοίωσης από την πρώτη επίσκεψη, αλλά καταρχάς να την εντοπίσει και να είναι σε θέση να εφαρμόσει μια ακολουθία εξετάσεων, ώστε να καταλήξει στην ιστολογική της ταυτότητα και στη συνέχεια στην αντιμετώπισή της. Όλα αυτά, εμπνέοντας εμπιστοσύνη στον ασθενή του, χωρίς να τον τρομοκρατήσει και χωρίς να παρασύρεται από τις ερμηνείες του ασθενούς, χάνοντας πολύτιμο χρόνο.
Συνήθως, ο ασθενής προσέρχεται στον ιατρό παραπονούμενος για μια πληγή στη στοματική κοιλότητα, η οποία καθυστερεί να επουλωθεί. Η πληγή τον ενοχλεί ιδιαίτερα όταν μιλάει ή τρώει και μάλιστα σε σχετικά όξινες τροφές. Άλλες φορές, μπορεί να παρατηρήσει μια διόγκωση καλυμμένη από φυσιολογικό βλεννογόνο, στη γλώσσα, στην υπερώα ή αλλού και, σπάνια ευτυχώς, προσέρχεται για διόγκωση που παρατήρησε στο λαιμό και η οποία μπορεί τελικά να αποδειχθεί ότι πρόκειται για μεταστατικό λεμφαδένα.
Η κλινική εξέταση είναι πολύ σημαντική. Με αυτήν, ο ιατρός θα εντοπίσει καταρχάς την αλλοίωση, θα χαρτογραφήσει τα όριά της και θα αναζητήσει τυχόν διογκωμένους τ ραχηλικούς λεμφαδένες με την ψηλάφηση.

Η κλινική εξέταση θα αποδώσει τα επιφανειακά όρια της αλλοίωσης. Για τη διαπίστωση των βαθύτερων ορίων απαιτείται η απεικονιστική μελέτη. Το είδος της εξέτασης εξαρτάται από τον εντοπισμό της αλλοίωσης. Εάν κρίνουμε ότι η αλλοίωση εμπεριέχεται μέσα σε μαλακούς ιστούς, όπως μέσα από τη γλώσσα, τότε θα προτιμήσουμε τη διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας με χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας. Αν η αλλοίωση εφάπτεται των οστών της άνω ή της κάτω γνάθου, τότε προτιμότερη είναι η αξονική τομογραφία με ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού, ώστε να ανιχνευθεί τυχόν διάβρωσή τους. Όσον αφορά στην ανίχνευση λεμφαδενικών επεκτάσεων και οι τρεις εξετάσεις και το υπερηχογράφημα του τραχήλου δηλαδή, είναι έγκυρες και αποτελεσματικές.

Εφόσον έχει ολοκληρωθεί η χαρτογράφηση των ορίων του όγκου και έχουν αναζητηθεί οι τυχόν λεμφαδενικές επεκτάσεις του, πρέπει να προχωρήσουμε στην εξακρίβωση της ιστολογικής του ταυτότητας, πριν σχεδιάσουμε και προτείνουμε στον ασθενή μας μια μεγάλη και πιθανώς ακρωτηριαστική επέμβαση. Αυτό σημαίνει ότι θα προχωρήσουμε σε βιοψία της αλλοίωσης.

Η βιοψία μπορεί να πραγματοποιηθεί με τοπική αναισθησία με τα γνωστά πλεονεκτήματα, μπορεί όμως να απαιτηθεί και γενική αναισθησία, οπότε έχουμε την ευκαιρία να ψηλαφήσουμε καλύτερα την αλλοίωση, αλλά και να ελέγξουμε άλλες ανατομικές περιοχές για πιθανές ταυτόχρονες αλλοιώσεις. Παράλληλα, θα γίνει παρακέντηση στους ψηλαφητούς λεμφαδένες για λήψη υλικού για κυτταρολογική εξέταση ( FNA).
Μια πιθανή εξαίρεση στην όλη αυτή διαδικασία, μπορεί να αποτελεί η μικρή αλλοίωση αρχικού σταδίου, της οποίας η ριζική αφαίρεση επί υγιών ορίων, δε συνεπάγεται την αφαίρεση μεγάλης ιστικής μάζας. Επομένως, η αλλοίωση αυτή, μπορεί εξαρχής να υποτεθεί κακοήθης και να αντιμετωπισθεί ως τέτοια, χωρίς να προηγηθεί ιστολογική επιβεβαίωση. Στην περίπτωση αυτή, η διαδικασία της βιοψίας και της ριζικής αφαίρεσης συμπίπτουν. Ο ασθενής έτσι, απαλλάσσεται από το ενδεχόμενο μιας δεύτερης γενικής αναισθησίας.

Σε λιγότερο από μια εβδομάδα ο παθολογοανατόμος, μας πληροφορεί για την ιστολογική ταυτότητα του όγκου. Τα πλεονεκτήματα της έγκαιρης και σωστής φυσικά, ιστολογικής διάγνωσης, είναι φανερά. Τώρα, θα πρέπει να συζητήσουμε με τον ασθενή μας σχετικά με τις διαθέσιμες επιλογές για την αντιμετώπιση του προβλήματός του. Στην περίπτωση δε της χειρουργικής αντιμετώπισης, η συζήτηση θα πρέπει να είναι αρκετά εκτενής αναφορικά με το εύρος της επέμβασης, τις πιθανές επιπλοκές και τις επιπτώσεις στην εμφάνισή του και τον καθημερινό τρόπο ζωής.

Ένα μεγάλο πλεονέκτημα σήμερα, συνιστά η δυνατότητα χρήσης του laser, που επιτρέπει τη διατομή μέσω του όγκου και επομένως τη διαστοματική αφαίρεσή του. Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις αποφεύγονται οι κλασικές εξωτερικές προσπελάσεις και επιτυγχάνεται το ίδιο ογκολογικό αποτέλεσμα με καλύτερη ποιότητα ζωής.

Οι χειρουργικές επεμβάσεις για την αφαίρεση των όγκων της στοματικής κοιλότητας, μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά τις λειτουργίες της αναπνοής, της θρέψης και της ομιλίας. Αποτελούν απαιτητικές επεμβάσεις, που προϋποθέτουν τη συνεργασία με γναθοχειρουργούς, πλαστικούς-επανορθωτικούς χειρουργούς και τεχνικούς εμφυτευμάτων ή προσθετικών συσκευών.